Muzyka Podhala

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Z%C5%82%C3%B3bcoki, Andrzej Kuros, licencja: CC BY-SA 3.0

 

Gwara, sztuka, architektura, taniec i tradycyjny strój – choć każda z wymienionych gałęzi kultury podlegała przeobrażeniom, a ich obecny kształt różni się od pierwotnego, to bez problemu odnajdziemy dzisiaj nawiązania do ich najbardziej tradycyjnych form. Niezwykle istotnym elementem kultury ludowej jest muzyka. Początkowo przekazywana była z pokolenia na pokolenie bez zapisu nutowego. Z tego powodu linia melodyczna ulegała różnym przeobrażeniom. Wykonywana była przez amatorów śpiewaków i instrumentalistów. Muzyka od zawsze była obecna podczas uroczystości rodzinnych, świąt, obrzędów religijnych czy wieczornego śpiewania po chałupach. Po dzień dzisiejszy przenika każdy aspekt życia. Żeby się o tym przekonać wystarczy będąc z wizytą na Podhalu, udać się do restauracji czy karczmy.

 

 

Metrum, harmonia, instrumenty, skala i tekst słowny to elementy, które różnicują muzyką Podhala od innych gatunków muzycznych. Wszystkie składowe tworzą niezwykle oryginalną całość i budują tożsamość muzyczną tego regionu.

Muzyka podhalańska przyjmuje trzy formy:
– solową (czasami może jej towarzyszyć akompaniament),
– wielogłosową,
– oraz czysto instrumentalną.

Oprócz typowej skali durowej i mollowej, które rzadko występują w czystej postaci, region podhalański wykształcił typową dla siebie skalę podhalańską o odmiennych od tradycyjnego brzmieniu. Za charakterystyczne brzmienie w głównej mierze odpowiadają specyficzne instrumenty, których próżno szukać w innych regionach.
Należą do nich:
– Gęśle, czyli instrument przypominający skrzypce, których dźwięk się od nich różni. Mają one charakterystyczne piskliwe brzmienie, które nadaje wykonywanych utworom góralskiego sznytu.
– Złóbcoki to kolejny instrument smyczkowy, zbliżony do gęśli, przez co również z nimi mylony. Jest to instrument o bardzo wysokim i cichym brzmieniu.
– Basy. To z kolei instrument nawiązujący wyglądem i brzmieniem do tradycyjnej wiolonczeli.

Najdawniejsze nagrania tradycyjnej muzyki tego regionu pochodzą z 1904 roku. Były to śpiewki Jana Krzeptowskiego. Oczywiście to niejedyne nagrania z tego okresu. Fakt ten zasługuje na uznanie, ponieważ żaden inny region Polski nie może się poszczycić taką ilością zapisów fonograficznych z tego okresu. Jest to niebywała okazja by zgłębić kulturę muzyczną tego terenu. Dzisiaj muzyka góralska nie jest tylko reliktem przeszłości. Jej drugie życie można obserwować na festiwalach, konkursach i podczas codziennego życia.

 

 

Współcześnie odniesienie do tradycji muzycznej można odnaleźć w folku. Na polskiej scenie muzycznej nie brakuje zespołów, które tradycyjne brzmienie zestawiają z nowymi muzycznymi formami. Muzycy czerpią inspiracje nie tylko z brzmień Podhala, ale także z innych regionów kraju.  Muzyka folkowa może być wyrazem sprzeciwu wobec aktualnych standardów kulturowych (głównie kultury masowej) i/lub chęcią powrotu do muzyki tradycyjnej.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *